پويايي بازار اقتصاد به طبق مي‌تواند در عين مفيد بودن براي پشتوانه اقتصادي و پيشرفت، زمينه‌ساز كسب سود از زمينه‌هاي نامناسبي هم بشود كه شاخص‌ترين آن ترفندهاي كلاهبرداري هستند. متأسفانه از ديرباز شيوه‌هاي سنتي و مدرن و چه‌بسا زيركانه كلاه‌برداران در قانون و جامعه ايران مسئله‌ساز بوده است و دستگاه قضاي همواره با چالش‌هاي آن هرروز روبه‌رو است و البته در اين ميان بسياري از افراد ساده و بي اطلاع از امر كلاه برداري قرباني واقعه مي‌شوند. در اين مقاله، وكيل كلاه برداري آهوپاي و همچنين گروه وكلاي تيم آهوپاي سعي كرده است با معرفي نوعي از كلاه برداري هاي شايع از حجم زيان هاي وارد شده به كاربران بكاهد.
تعريف كلاهبرداري پانزي و عملكرد آن
ترفند كلاهبرداري پانزي بر اساس اسم چارلز پانزي نام گذاري شده است؛ ترفند پانزي يك روند سرمايه‌گذاري و البته كلاهبردارانه است كه سود‌هايي را از همان پول سرمايه‌گذاري شده كه درواقع افرادي را ترغيب به سرمايه گذاري كرده‌اند يا مالي كه به‌وسيله سرمايه‌گذار بعدي پرداخت شده است، به سرمايه‌گذار قبلي خودش پرداخت مي‌كند يعني سود به دست آمده از سود واقعي به دست آمده توسط سازمان يا شخصي كه فعاليت تجاري را انجام مي دهد پرداخت نمي گردد. معمولاً كلاهبرداري از طريق پانزي سوژه هاي جديد خود را با نمايش از طريق فضاي مجازي و راه هاي مختلف، سود‌هايي كه ديگر سرمايه‌گذاري‌ها نمي‌توانند پرداخت كنند فريب مي دهند.
چگونگي شناسايي و افشاي سيستم پانزي
هرچقدر هم كه اين دسته از ترفند ها و سيستم هاي نظير كلاه برداري پانزي بسيار دقيق عمل كنند باز هم راه هاي شناسايي و اطلاع مندي از سازو كار آن ها وجود دارد؛ به عنوان مثال مروج با تمام پول‌هاي باقي‌مانده سرمايه‌گذاري‌ها (منهاي مبالغي كه قبلاً به سرمايه‌گذاران پرداخت شده است) ناپديد خواهد شد.
از آنجايي كه سيستم به يك جريان مداوم از سرمايه‌گذاري‌ها نياز دارد تا سودهاي بالاتر را بپردازد، يك بار كه سرمايه‌گذاري كند شود، سيستم هاي زير مجموعه ممكن است از بين برود البته لازم به ذكر است كه هرچقدر سود بيشتر باشد ريسك از بين رفتن زيرگروه هاي كوچك هم بالاتر هم بيشتر است.
كلاهبرداري پانزي در ايران
متأسفانه در ايران هم اين شيوه از كلاه برداري پياده سازي شده است و تاكنون پرونده هاي بسياري در اين مورد برسي شده است به طوري كه دستگاه قضا و مسئولين به مردم تذكر مي‌دهند كه هرگز فريب اين نوع كسب و كارهاي اينترنتي را نخورند و بدون اينكه شناختي از آن شركتها و صاحبانشان داشته باشند؛ پول و سرمايه خود را با وعده چند برابر شدن و دريافت سود زياد از دست دهند.
اين در حالي است كه اخيرا در بسياري از شبكه هاي اجتماعي و سايت‌ها، تبليغات براي سرمايه‌گذاري در اين نوع شركتها و سايت‌ها ديده مي شود كه بايد دقت لازم در شناسايي آن ها را داشت.
مجازات كلاه برداري پانزي
طبق ماده ۱ قانون تشديد مجازات مرتكبان ارتشا و اختلاس و كلاهبرداري، كلاه‌بردار غير شبكه‌اي علاوه بر رد اصل مال به صاحبش به حبس از ۱ تا ۷ سال و پرداخت جزاي نقدي معادل مالي كه اخذ كرده است محكوم مي شود. در كلاهبرداري شبكه اي اگر مبلغ كلاهبرداري كلان نباشد مجرم به رد مال به حبس از شش ماه تا ۳ سال و جزاي نقدي معادل دو برابر اموالي كه از طرق مذكور به دست آورده محكوم مي‌شود.
ولي اگر كلاهبرداري كلان باشد به حبس از ۵ سال تا ۲۰ سال محكوم مي‌شود و در هر دو صورت دادگاه به‌عنوان جزاي مالي به ضبط تمام اموالي كه از طريق خلاف قانون به دست آمده باشد، حكم خواهد داد. دادگاه مي تواند علاوه بر جريمه مالي و حبس، مرتكب را به ۲۰ تا ۷۴ ضربه شلاق در انظار عمومي محكوم كند. موارد خاصي از كلاهبرداري هم تحت عنوان مجرمانه افساد في الارض بررسي مي شود كه مجازات اشد مجازات يعني اعدام در پي دارد. همچنين در تعريف قانوني جرم كلاهبرداري هم به عبارت عمليات متقلبانه اشاره شده و عنصر فريب يكي از اجزاي جرم كلاهبرداري شناخته مي شود.
در ماده يك قانون تشديد مجازات مرتكبين ارتشا اختلاس و كلاهبرداري مصوب ۱۳۶۷ آمده است: هر فردي از راه حيله و تقلب مردم را به وجود شركتها و تجارتخانه‌هاي يا كارخانه ها يا مؤسسات موهوم يا به داشتن اموال و اختيارات واهي فريب دهد با به امور غيرواقع اميدوار كند يا از حوادث و پيشامدهاي غيرواقع بترساند يا اسم يا عنوان مجعول اختيار كند و به يكي از وسايل مذكور، وسايل تقلبي ديگر وجوه، اموال، اسناد، حواله‌ها، قبوض يا مفاصاحساب و غيره و امثال آن‌ها را تحصيل كرده و از اين راه مال ديگري را ببرد كلاه‌بردار محسوب مي شود.
سخن آخر…
همان‌گونه كه متوجه شديم به دليل وجود پيشرفت در تكنولوژي، در كنار آن همان‌قدر فزوني راه‌هاي سودجويي و كلاهبرداري مشاهده مي‌شود كه اموري مانند تبليغات و جذب مخاطب اثربخشي زيادي بر اجراي چنين ترفندهايي را دارد و البته راه هايي مانند وكالت كلاهبرداري دشواري‌هاي خاص خود را دارد. ازاين‌رو پيشنهاد مي‌شود ضمن مطالعه مقاله، در صورت بروز مشكل با گروه وكلاي آهوپاي تماس بگيريد.
تماس با وكيل پايه يك